Originele publicatie in Datanews: https://datanews.knack.be/ict/nmbs-lekt-persoonsgegevens-komt-het-privacybesef-van-nmbs-te-laat/article-opinion-276649.html 

NMBS lekt persoonsgegevens: komt het privacybesef van NMBS te laat?

De trein is altijd een beetje reizen, altijd een beetje avontuur. Wie geregeld de trein neemt, weet wat hij of zij van onze nationale spoorwegen mag verwachten. Onze nationale trots maakt er een erezaak van om structureel te laat met te weinig capaciteit te werken. Als er niet voor de zoveelste onduidelijke reden gestaakt wordt en we helemaal niet op de trein kunnen rekenen. Het ergste vind ik persoonlijk hoe er in de communicatie naar de reizigers hierover creatief wordt omgegaan met de werkelijkheid.

De trein is altijd een beetje reizen, altijd een beetje avontuur. Wie geregeld de trein neemt, weet wat hij of zij van onze nationale spoorwegen mag verwachten. Onze nationale trots maakt er een erezaak van om structureel te laat met te weinig capaciteit te werken. Als er niet voor de zoveelste onduidelijke reden gestaakt wordt en we helemaal niet op de trein kunnen rekenen. Het ergste vind ik persoonlijk hoe er in de communicatie naar de reizigers hierover creatief wordt omgegaan met de werkelijkheid.

Net als je dacht dat het niet erger kon, slaagt de NMBS erin om de gegevens van bijna anderhalf miljoen klanten weken ( vermoedelijk zelfs maanden) op het internet te laten rondslingeren. Iedereen die een beetje met google overweg kon, had een mooie lijst in de vorm van een CSV-database in handen. Met andere woorden: private gegevens als uw adres, geboortedatum of e-mailadres worden te grabbel gegooid. Een aantal spammers/scammers gaan heel blij zijn met het materiaal dat ze hier in een paar muisklikken in handen krijgen.

En de spoorwegen? Die vinden dit een non-event, zelfs niet waardig om een persbericht over op te stellen of bij een persconferentie tekst en uitleg te geven. Zwarte piet van dienst, woordvoerder Bart Crols geraakt niet verder dan platitudes als “We verontschuldigen ons nadrukkelijk voor dit incident bij onze klanten” en “De privacy van onze klanten is voor ons een prioriteit.” Straks doet ie nog een Dignefje en zegt hij dat het de schuld van de reizigers is.

De regels van het fatsoen en de wet zeggen dat spoorwegen op zijn minst de personen wiens gegevens ze gelekt hebben hiervan op de hoogte brengen. De NMBS zwijgt tegen de slachtoffers in dit verhaal in alle talen. Gelukkig is er het privé-initiatief van Frederic Jacobs die op http://sncb.fredericjacobs.com een kleine simpele webapplicatie opgezet heeft waarmee je kan checken of jouw gegevens in de gelekte info zit. Een nobel initiatief dat eigenlijk doet wat de NMBS zou moeten doen. Je kan er gif op innemen dat op de juridische dienst de messen al geslepen worden om tegen deze boodschapper klacht neer te leggen bij de rechtbank.

Klokkenluiders krijgen het altijd zwaar te verduren. Bedrijven met boter op hun hoofd schieten altijd met scherp op de boodschapper in plaats van te doen wat ze moeten doen: de schade vaststellen, de gaten dichten en de betrokken instanties en de slachtoffers op de hoogte brengen.

Want laat er geen twijfel over bestaan: dit is een zware fout waarbij persoonsgegevens gelekt worden. Een fout die met mijn beperkte juridische kennis zelfs geldboetes tussen de 100 en 100.000 € per inbreuk voor de verantwoordelijken met zich mee zou kunnen brengen. Het toont ook aan op welke lakse manier er bij de NMBS met persoonsgegevens wordt omgegaan en hoe er bij problemen geen enkel structuur of plan klaarligt om de schade te beperken.

Maar laten we eerlijk zijn: de NMBS is niet het enige bedrijf dat laks omspringt met de persoonsgegevens van hun klanten. Ik wil de bedrijven niet te eten geven die laks omspringen met hun data en de persoonsgegevens van hun klanten. Weinig mensen kennen, laat staan dat ze stilstaan bij de regelgeving rond het gebruik en opslaan van persoonsgegevens.

De juridische en financiële consequenties van het verlies van dit soort gegevens kan echter groot zijn. We lopen in België hier sterk achter op het Verenigd Koninkrijk waar recent bijvoorbeeld een aantal gemeentebesturen zware boetes kregen voor het slordig omspringen met persoonlijke data van hun bewoners.

Daarom zou ik in al mijn naiëf idealisme een oproep willen doen aan de NMBS, de politiek verantwoordelijken en justitie. Laten we er voor zorgen dat er aan deze zware fout consequenties verbonden zijn voor de verantwoordelijken en dat voor één keer het niet alleen de reiziger is die de prijs betaalt. Misschien kan deze episode dan een stichtend verhaal zijn waar anderen uit kunnen leren zorgvuldig om te springen met uw en mijn persoonlijke gegevens. Privacy is tenslotte een mensenrecht.